Podatek od czynności cywilnoprawnych (dalej: PCC) obciąża również umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, co wynika z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy z 09.09.2000r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej: ustawa). PCC nie podlegają umowy w zakresie, w jakim są opodatkowane VAT, albo jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od VAT z tytułu dokonania tej czynności (art. 2 pkt 4 ustawy).

Pożyczka pieniężna, a PCC – co warto wiedzieć?

Ważne:
– obowiązek podatkowy powstaje z chwilą zawarcia umowy pożyczki (art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy) lub z chwilą każdorazowej wypłaty środków pieniężnych, jeżeli umowa określa, że ich wypłata nastąpi niejednokrotnie i ich suma nie jest znana w chwili zawarcia umowy (art. 3 ust. 1 pkt 1a ustawy),
– podstawę opodatkowania stanowi kwota pożyczki, a w przypadku umowy określającej, że wypłata środków pieniężnych nastąpi niejednokrotnie i ich suma nie jest znana w chwili zawarcia umowy – kwota każdorazowej wypłaty (art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy),
– zmiana umowy również podlega PCC, jeżeli powoduje podwyższenie podstawy opodatkowania (art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy),
– stawka podatku wynosi 0,5% (art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy),
– obowiązek podatkowy ciąży na biorącym pożyczkę (art. 4 pkt 7 ustawy), jeżeli jest ich kilku – są zobowiązani solidarnie do zapłaty podatku (art. 5 ust. 2 ustawy),
– podatnicy są obowiązani złożyć deklarację podatkową bez wezwania organu podatkowego, a także obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego (art. 10 ust. 1 ustawy), chyba że podatek pobiera notariusz (płatnik), w przypadku sporządzenia umowy pożyczki w formie aktu notarialnego,
– można złożyć zbiorczą deklarację za dany miesiąc, a także obliczyć i wpłacić podatek w terminie do 7. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, pod warunkiem że podatnik dokonał w danym miesiącu co najmniej 3 czynności cywilnoprawnych obejmujących umowę pożyczki lub umowę sprzedaży rzeczy ruchomych lub praw majątkowych, a ostatnia z tych czynności zostanie dokonana przed upływem 14 dni od dnia dokonania pierwszej z nich (art. 10 ust. 1a ustawy),
– właściwość miejscowa urzędu skarbowego zależy od miejsca zamieszkania lub siedziby podatnika (art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy).

Kiedy pożyczka może być zwolniona od PCC?

Zgodnie z art. 9 pkt 10 ustawy od PCC zwolnione są pożyczki:
1) których kwota nie przekracza 1.000,00 zł,
2) udzielane:
a) spółce kapitałowej przez wspólnika (akcjonariusza),
b) z kas lub funduszów zakładowych, funduszów związków zawodowych, kas zapomogowo-pożyczkowych, spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, koleżeńskich kas oszczędnościowo-pożyczkowych działających w wojsku oraz z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych,
c) z utworzonych w drodze ustawy innych funduszów celowych,
d) przez przedsiębiorców niemających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej siedziby lub zarządu, prowadzących działalność w zakresie kredytowania oraz udzielania pożyczek,
3) udzielane osobom zaliczonym do I grupy podatkowej, zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z 28.07.1983r. o podatku od spadków i darowizn, czyli małżonkowi, zstępnym, wstępnym, pasierbowi, zięciowi, synowej, rodzeństwu, ojczymowi, macosze i teściom, do wysokości kwoty niepodlegającej opodatkowaniu – na zasadach określonych w tej ustawie (obecnie 10.434,00 zł – art. 9 ust. 1 pkt 1),
4) udzielane osobom, o których mowa w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, czyli małżonkowi, zstępnym, wstępnym, pasierbowi, rodzeństwu, ojczymowi i macosze, w wysokości przekraczającej kwotę wskazaną wyżej w pkt 3, pod warunkiem:
– złożenia deklaracji podatkowej właściwemu urzędowi skarbowemu w terminie 14 dni od daty dokonania czynności, z wyłączeniem przypadku, gdy umowa została zawarta w formie aktu notarialnego,
– udokumentowania otrzymania pieniędzy przez biorącego pożyczkę dowodem przekazania na jego rachunek płatniczy lub na jego inny rachunek w banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, lub przekazem pocztowym.

Stan prawny: 03.05.2023r.