Do przeprowadzenia sprawy spadkowej konieczne jest przedłożenie u notariusza lub w sądzie wszystkich testamentów sporządzonych przez spadkodawcę. Co jednak zrobić w sytuacji, gdy posiadacz testamentu odmawia wydania tego dokumentu? Czy interes wskazanego w testamencie spadkobiercy jest chroniony?
Spis treści
Obowiązek wydania testamentu
Zgodnie z art. 646 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego (dalej: KPC) osoba, u której znajduje się testament, jest obowiązana złożyć go w sądzie spadku, gdy dowie się o śmierci spadkodawcy, chyba że złożyła go u notariusza, przy czym:
- sądem spadku jest (art. 628 KPC):
a) sąd ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy,
b) jeżeli takiego miejsca w Polsce nie da się ustalić – sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część,
c) w braku powyższych podstaw – sąd rejonowy dla m.st. Warszawy, - bez znaczenia jest powód, dla którego testament trafił do takiej osoby,
- obowiązek dotyczy każdego testamentu, również odwołanego lub budzącego wątpliwości co do ważności,
- osoba bezzasadnie uchylająca się od wykonania tego obowiązku ponosi odpowiedzialność deliktową za wynikłą stąd szkodę, a nadto sąd spadku może nałożyć na nią grzywnę (art. 646 § 2 KPC).
Ustalenie istnienia i miejsca przechowywania testamentu
Z art. 647 KPC wynika, że w celu stwierdzenia, czy istnieje testament i gdzie się znajduje, sąd spadku może nakazać złożenie oświadczenia w tym przedmiocie, stosując odpowiednio tryb z art. 655 i następnych KPC, przewidziany do wyjawienia przedmiotów spadkowych, przy czym:
- postępowanie może być wszczęte przez sąd z urzędu albo na wniosek m.in. spadkobiercy, zapisobiercy windykacyjnego lub wykonawcy testamentu,
- sprawa jest rozpoznawana na rozprawie i łączy się z wezwaniem osób, które przypuszczalnie mogą dysponować wiedzą, gdzie znajduje się testament,
- po wysłuchaniu osoby, u której według uzyskanych wiadomości testament się znajduje, sąd wyda z urzędu postanowienie nakazujące jej złożenie testamentu w wyznaczonym terminie; na postanowienie przysługuje zażalenie (art. 648 KPC),
- w razie niedopełnienia powyższego obowiązku sąd stosuje środki przymusu według przepisów o egzekucji świadczeń niepieniężnych (art. 1052 i następne KPC).
Stan prawny: 22.02.2025r.
