Czym jest umowa poręczenia i co ma na celu? Czy odrzucenie spadku po śmierci dłużnika pomoże poręczycielowi? Czy można dochodzić świadczeń od spadkobierców dłużnika, po spłacie poręczenia? Na jakich zasadach?
Spis treści
Czym jest umowa poręczenia?
Zgodnie z art. 876 § 1 Kodeksu cywilnego (dalej: KC) przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał.
Poręczenie wzmacnia odpowiedzialność dłużnika przez wprowadzenie dodatkowej osoby, która odpowiada za cudzy dług z całego swojego majątku (teraźniejszego i przyszłego). O zakresie zobowiązania poręczyciela rozstrzyga każdoczesny zakres zobowiązania dłużnika (art. 879 § 1 KC), zaś w braku odmiennego zastrzeżenia poręczyciel jest odpowiedzialny jak współdłużnik solidarny (art. 881 KC).
Czy odrzucenie spadku pomoże poręczycielowi?
Poręczycielem zostaje często członek najbliższej rodziny dłużnika, należący do kręgu jego spadkobierców ustawowych lub testamentowych. Czy odrzucenie spadku po śmierci dłużnika pozwoli mu na uniknięcie odpowiedzialności z tytułu poręczenia?
Nie. Śmierć dłużnika nie powoduje wygaśnięcia:
– długu spadkodawcy, ponieważ wchodzi on do spadku i podlega dziedziczeniu (art. 922 § 1 KC),
– zobowiązania poręczyciela, ponieważ wynika ono z umowy zawartej między nim i wierzycielem.
W przypadku poręczyciela będącego zarazem spadkobiercą odrzucenie spadku nie wpłynie na jego zobowiązanie umowne. Zmiana polega na tym, że solidarnymi współdłużnikami poręczyciela będą spadkobiercy dłużnika, wskazani w notarialnym akcie poświadczenia dziedziczenia lub prawomocnym orzeczeniu sądu.
Ponadto z art. 883 § 3 KC wynika, że w razie śmierci dłużnika poręczyciel nie może powoływać się na ograniczenie odpowiedzialności spadkobiercy wynikające z przepisów prawa spadkowego, polegające m.in. na możliwości przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Tym samym jego sytuacja jest gorsza niż spadkobierców niebędących poręczycielami.
Spłata przez poręczyciela a prawa zaspokojonego wierzyciela
Na szczęście skutkiem spłaty dokonanej przez poręczyciela jest jego wstąpienie w prawa zaspokojonego wierzyciela (art. 518 § 1 pkt 1 KC), a zatem możliwość dochodzenia od spadkobierców dłużnika tego, co świadczył wierzycielowi. O ile co innego nie wynika z umowy poręczenia… W prawie zobowiązań decyduje z reguły wola stron!
Stan prawny: 14.10.2023r.